Μια φορά και έναν καιρό ήταν ο Κώστας. Ο Κώστας, ήταν από
τους πρώτους μαθητές της τάξης. Πέρασε στο πανεπιστήμιο, στη δεύτερη σχολή της
προτίμησής του. Αποφοίτησε μετά από τέσσερα χρόνια και έπιασε δουλειά.
Οκτώ χρόνια μετά, ο Κώστας εργάζεται στην ίδια εταιρεία, κάνοντας τα ίδια
περίπου πράγματα με σχεδόν τον ίδιο μισθό. O Κώστας δεν είναι
ιδιαίτερα ικανοποιημένος από τη δουλειά του.
Σε ένα άλλο παραμύθι της ίδιας γενιάς, η Ζωή πέρασε με
υποτροφία στο πανεπιστήμιο, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό και στη
συνέχεια ολοκλήρωσε και το διδακτορικό της. Γύρισε στην Ελλάδα σε ηλικία
30 ετών και από τότε εργάζεται στο δημόσιο –σε μία θέση που δεν έχει καμία
σχέση με τις σπουδές της και που τη θεωρεί άκρως βαρετή. Νοιώθει
εγκλωβισμένη και δεν ξέρει πώς θα μπορούσε να αλλάξει τα πράγματα. Αλλιώς
ονειρευόταν το επαγγελματικό της μέλλον η Ζωή…
Τέτοιου είδους παραμύθια ακούμε πολλά
στη χώρα μας: νέοι με προσόντα να οδηγούνται στα τυφλά σε
επαγγελματικά αδιέξοδα και σε θέσεις εργασίας που δεν προάγουν τη
δημιουργικότητα, δεν αξιοποιούν τις δεξιότητές τους και το κυριότερο, δεν τους
ευχαριστούν. Ως εκ τούτου, δημιουργείται μία γενιά από δυσαρεστημένους
εργαζόμενους που δεν είναι παραγωγικοί και δε δουλεύουν με κέφι και
όρεξη. Δυστυχώς, πρόκειται για σύνηθες φαινόμενο στην Ελλάδα…
Πώς και γιατί φτάνει κάποιος ως εδώ; Ο κυριότερος λόγος είναι η φτωχή ή ανύπαρκτη επαγγελματική
καθοδήγηση που λαμβάνουν οι νέοι στα χρόνια πριν την είσοδό τους στο
πανεπιστήμιο. Και ενώ σε άλλες χώρες η επαγγελματική καθοδήγηση είναι
ευρέως διαδεδομένη και ξεκινάει από νωρίς στα σχολεία (στο δημοτικό ως επί το
πλείστον), στην Ελλάδα ακόμη υστερούμε.
Θυμάμαι, για παράδειγμα, ότι η μόνη «επαγγελματική
καθοδήγηση» που έλαβα κατά τη φοίτησή μου στο ελληνικό σχολείο (ήρθα στην
Ελλάδα στην α’ γυμνασίου και έμεινα μέχρι να ολοκληρώσω τη γ’ λυκείου) ήταν στη
γ’ γυμνασίου: μία ώρα την εβδομάδα με το μάθημα Σ.Ε.Π. (Σχολικός
Επαγγελματικός Προσανατολισμός). Το Σ.Ε.Π., ή αλλιώς η ώρα του
παιδιού όπως το είχαμε βαφτίσει οι μαθητές, δεν προσέφερε καμία
επαγγελματική καθοδήγηση όπως σωστά αντιληφθήκατε.
Αντιθέτως, ήταν ένα διάλειμμα για μας ανάμεσα στα
υπόλοιπα μαθήματα, μία ευκαιρία να χαλαρώσουμε αφού βαθμοί και εξετάσεις δε
δίνονταν. Η καθηγήτρια, που ήταν ιστορικός και «δίδασκε» το Σ.Ε.Π. για να
συμπληρώσει τις διδακτικές της ώρες, συνήθιζε να μας διαβάζει παραγράφους από
ένα λεπτό βιβλιαράκι του υπουργείου που αναφερόταν στο ελληνικό εκπαιδευτικό
σύστημα, στο τι μπορούμε να κάνουμε μετά το γυμνάσιο και ούτω καθεξής.
Εμείς, βέβαια, το μόνο που σκεφτόμασταν ήταν τι θα κάνουμε μόλις χτυπήσει
το κουδούνι…
Τι πρέπει να γίνει; Ευτυχώς τα
πράγματα έχουν αλλάξει από τότε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και φαίνεται να
δίνεται μεγαλύτερη σημασία στο πώς πρέπει να σχεδιάσουν οι νέοι το
επαγγελματικό τους μέλλον.
Πάντως ένα ολοκληρωμένο και επιτυχημένο πρόγραμμα
σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού θα πρέπει να παρέχει ουσιαστική και
συστηματική καθοδήγηση με έμπειρο και καταρτισμένο σύμβουλο σταδιοδρομίας,
ξεκινώντας από τα χρόνια του γυμνασίου και φτάνοντας μέχρι και το
πανεπιστήμιο. Οι μαθητές θα πρέπει να εξοικειωθούν με την αγορά εργασίας
στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, τις σύγχρονες τάσεις της αγοράς, τα επαγγέλματα
γενικότερα και τους κλάδους εργασίας. Κυρίως, όμως, πρέπει να μάθουν να
ξεχωρίζουν τις κλίσεις τους και να αναπτύσσουν τις δεξιότητες που χρειάζονται
για να διαχειρίζονται θέματα της προσωπικής και επαγγελματικής τους εξέλιξης.
Εάν, τώρα, το σχολείο δεν προσφέρει επαρκώς τέτοιου
είδους υπηρεσίες, τότε ο νέος θα πρέπει να απευθυνθεί μόνος του σε εξωτερικό
σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού.
Τι προσφέρει ο σύμβουλος σταδιοδρομίας; O σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού βοηθά το
συμβουλευόμενό του να ανακαλύψει και να διερευνήσει τα ενδιαφέροντά του,
τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, τις ικανότητες-δεξιότητές και τις αξίες
του, ώστε να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει. Προσφέρει τις
υπηρεσίες του σε νέους που ξεκινούν την καριέρα τους ή σε άτομα που ήδη
εργάζονται και είναι δυσαρεστημένα με την επιλογή τους. Στις πρώτες
συναντήσεις με το συμβουλευόμενό του, ο σύμβουλος καριέρας εξετάζει τη μέχρι
τώρα επαγγελματική του πορεία καθώς και τη συμπεριφορά που έχει επιδείξει στις
διάφορες θέσεις που κατείχε, για να τον βοηθήσει να εντοπίσει και να κατανοήσει
ο ίδιος ποιά είναι τα κίνητρα και ποιές οι γενικότερες επιθυμίες του.
Ειδικότερα, όταν πρόκειται για νεαρό πελάτη, μαθητή ή
φοιτητή για παράδειγμα, ο σύμβουλος πρέπει να κατανοήσει το ρόλο που παίζουν οι
γονείς αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον (φίλοι, σχολείο, οικογένεια) στις
επιλογές του. Και αφού, αξιολογήσει τα προσωπικά χαρακτηριστικά του
πελάτη του, ο σύμβουλος θα πρέπει να υποστηρίξει και να βοηθήσει το άτομο να
εντοπίσει και να κατανοήσει τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, τις
ικανότητες και τις δεξιότητές του, τις κλίσεις και τα ταλέντα του, τα ενδιαφέροντα
και τις φιλοδοξίες του ούτως ώστε να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει,
τον ικανοποιεί και τον ανταμοίβει επαρκώς. Στη συνέχεια ο σύμβουλος
εξοικειώνει το άτομο με τη διαδικασία εύρεσης εργασίας κατά συστηματικό τρόπο
και ειδικότερα το βοηθά να αναζητήσει και να επεξεργαστεί το πληροφοριακό υλικό
που αφορά στις επιλογές, στα ενδιαφέροντά και στα προσόντα του.
Επιπρόσθετες υπηρεσίες που προσφέρει ο σύμβουλος καριέρας
είναι: η σύνταξη ή βελτίωση του βιογραφικού σημειώματος καθώς και της συνοδευτικής
επιστολής και η προετοιμασία για επαγγελματική συνέντευξη.
Kαλή ακαδημαϊκή χρονιά!
Mαρία Μωραγιάννη
ΑdBusiness Σεπτέμβρης 2011
Σχόλια